Tesbih, Allah’ın (CelleCelalühü) noksan sıfatlardan münezzeh ve yüce olduğunu ifade etmek için kullanılan zikirlerin genel adıdır. Tesbih Namazı ise, kendisinde “Sübhanallah” tesbihinin birçok kez tekrarlanmasından dolayı bu ismi almıştır.
Tesbih Namazı ile ilgili hadis kitaplarında çok rivayetler vardır. Bunlardan biri de İkrime (Radıyallahu anh)’ın İbni Abbas (Radıyallahu anh)’dan rivayet ettiği şu hadis-i şeriftir:
Bir gün Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), amcası Hz. Abbas’a (Radıyallahu anh); “Ey Abbas! Ey Amcacığım! Sana, on faydası olan (on günahın keffareti olan) bir şey öğreteyim mi? Şayet bunu yaparsan günahlarının, ilki ve sonu, eskisi ve yenisi, bilmeyerek ve bilerek işlediğin, küçüğü ve büyüğü, gizli ve açıktan yaptığın on türlüsünü Allah (CelleCelalühü) bağışlar.” buyurdular ve bu namazı öğrettiler.
Efendimizin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) amcası Hz. Abbas (Radıyallahu anh) da “Bunu her gün yapamayız” deyince Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), bu namazın haftada bir, ayda bir, yılda bir veya ömürde bir defa kılınmasının da yeterli olacağını belirtmiştir. (Ebû Dâvûd, Tatavvu‘, 14 [1297]; İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 190 [1387]).
Tesbih Namazının hükmü hususunda fıkıh alimleri farklı görüşler bildirmişlerdir. Bazıları Müstehap, bazıları Câiz, bazıları da mekruh saymıştır.
Ancak, bizim gibi ahir zamanda yaşayan ve günahlardan kurtulamayan Müslümanlar için bu namaz çok büyük bir fırsat ve müjdedir. Bu namazı kılarak günahlarımızın affı için Allah’a (CelleCelalühü) yalvarabilir ve bağışlanmayı isteyebiliriz.
Hanefi alimlerinin çoğunluğu, Tesbih Namazının kılınış şeklini Abdullah b. Mübârek’in (Radıyallahu anh) (Tirmizî, “Salât”, 350) rivayetine, diğer mezhepler ise İbn Abbas’ın (Radıyallahu anh) (Ebû Dâvûd, “Ṭatavvuʿ”, 14) rivayetine dayandırarak belirlemişlerdir.
Her iki rivayette de 4 rekât olarak kılınır. Abdullah b. Mübârek, gece kılındığında iki rekâtta bir selâm vermenin daha faziletli olduğunu, gündüz kılındığında ise iki veya dört rekâtta bir selâm verilerek kılınabileceğini söylemiştir.
Tesbih Namazı dört rekâttır ve şu şekilde kılınır:
“Allah rızası için Tesbih Namazı kılmaya” diye niyet edilir.
1. rekâtta Sübhâneke’den sonra 15 kez “Sübhânallâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Fâtiha ve Zamm-ı Sûre okunduktan sonra 10 kez daha tekrarlanır.
Rükû, kavme, secdeler ve oturuşlar sırasında da aynı şekilde 10’ar kez tekrarlanarak devam edilir. Aynı uygulama tüm rekâtlarda tekrarlanır ve toplamda 300 tesbih tamamlanmış olur.
Namazın sonunda Ettehiyyâtü, Allâhümme Salli, Allâhümme Bârik ve Rabbenâ Âtinâ duaları okunur ve sağa-sola selam verilerek namaz tamamlanır.
Fukaha, nafile namazlardan sadece Teravih, Küsûf (Güneş Tutulması) ve İstiskâ (Yağmur Duası) namazlarının cemaatle kılınmasını meşru görmüşlerdir. Diğer tüm nafile namazların cemaatle kılınmasını mekruh saymışlardır. (Serahsî, el-Mebsût, II, 144)
Ancak İmam Gazali gibi bazı alimler, Tesbih Namazının cemaatle birlikte kılınmasının caiz olduğunu belirtmişlerdir. Bunun gerekçesi, tesbihlerin çokluğu nedeniyle bireysel uygulamanın zor olması ve özellikle yaşlılar veya dini bilgisi zayıf olanların bilen birine uyarak kılabilmesidir.
