Zekât, İslam’da, belirli bir zenginlik ölçüsüne (nisap) ulaşan kişilerin, Allah rızası için fakir ve muhtaç kimselere vermesi gereken belirli bir mal miktarını ifade eder. Zekâtın farz olması için bazı şartların yerine gelmesi gereklidir:
Nisap miktarı: Zekât verecek kişi, 80.18 gr. altın veya buna eşdeğer bir mal veya paraya sahip olmalıdır.
Bir yıl geçmesi: Üzerinden bir yıl geçen malların zekâtı verilmelidir.
Artıcı (nâmî) olması: Mallar kazanç sağlayıcı olmalı ve zaman içinde artmalıdır.
Zekât Kimlere Verilir?
Zekâtın verilmesi gereken kişiler Kur'an-ı Kerim'de belirtilmiştir. Bunlar:
Fakirler ve miskinler
Zekât toplamakla görevlendirilen memurlar
Müellefe-i kulûb (İslam'a yeni ısındırılacak kimseler)
Borçlular
Allah yolunda (fî sebîlillah) mücadele edenler
Yolda kalanlar (yolcu)
Fakir ve miskin, nisap miktarı malı olmayan veya temel ihtiyaçlarının dışında malı olmayan kişilerdir. Zekât bu kişiler dışında herhangi birine verilmez.
Zekât Kimlere Verilemez?
Zekât, belirli kişilere verilmez. Hanefi mezhebine göre zekât verilmeyen kişiler şunlardır:
Anne, baba ve büyükanne, büyükbaba
Çocuklar ve torunlar
Eşler
Müslüman olmayanlar
Zenginler, yani temel ihtiyaçları dışında nisap miktarına sahip olanlar
Zekâtın Borçlardan Düşülmesi
Zekât vermekle yükümlü olan kişi, zekâta tabi malından önce kul hakları ve borçlarını düşer. Hanefi mezhebine göre vadesi gelmiş olan borçlar düşülür, ancak ödeme günü gelmemiş borçlar düşülmez.
Kira Gelirlerinin Zekâta Tabi Olması
Kira gelirleri de zekâta tabidir. Eğer kişi, 80.18 gr. altın veya buna denk bir mal veya paraya sahipse ve üzerinden bir yıl geçmişse, kira gelirlerinden zekât alınır.
Zekât Veren Kişinin Şartları
Zekâtın farz olması için kişinin Müslüman, ergenlik yaşına gelmiş, akıl sağlığı yerinde ve hür olması gereklidir. Ayrıca, kişinin bir yıllık borçlarından ve asli ihtiyaçlardan fazla mal sahibi olması gerekmektedir.
Zekâtın Verileceği Yerler
Zekât, Kur'an-ı Kerim'de belirlenen yerlere verilmelidir. Bu yerler arasında fakirler, miskinler, yolda kalmış kişiler ve Allah yolunda çalışanlar yer alır. Hayır kurumlarına zekât verilmesi, fakihlerin çoğunluğu tarafından caiz görülmemektedir.
